پاندمی کرونا دانشگاههای 188 کشور جهان را به تعطیلی کشانده و یا باعث ایجاد تغییرات جدی در سیستم آموزش  عالی آنها شده است. با تعطیل شدن دانشگاه و عدم امکان ارائه آموزش حضوری، دانشگاههای جهان امکان ادامه فعالیتهای عادی خود را در زمینه های مختلف از دست دادند و ضرورت ادامه آموزش و پژوهش هریک از این موسسات را برآن داشت که راه حل های جایگزین را بررسی کرده و مورد استفاده قرار دهند. دانشگاههای کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به طور مشابه با مشکلاتی که سایر دانشگاههای جهان مواجه هستند، روبرو هستیم. به طور کلی آنچه که مشهود است، حرکت سریع دانشگاهها به سمت آموزش مجازی و استفاده از امکانات آموزش و مدیریت از راه دور است. خوشبختانه فناوری این امکان را به دانشگاهها داده است که ارزانتر و گسترده تر از هر زمان دیگری نسبت به این تغییر اقدام کنند. تغییری که در شرایطی خارج از بحران به کندی و با تردید در حال اتفاق بود.

چالشهای عمده دانشگاهها در دوران پاندمی کرونا

آموزش: کلاسیک ترین و گسترده ترین شیوه آموزش عالی در جهان، آموزش حضوری است که اکنون تا حد زیادی متوقف شده است. این قضیه برای آموزشهای عملی و کارگاهی به مراتب جدی تر است. نکته مهم در این زمینه دسترسی تمام دانشجویان به اینترنت و امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مورد نیاز برای فراگیری و تحصیل است. از مهمترین چالشهای این بخش می­توان به نبود انگیزه کافی در بین دانشجویان برای شرکت فعال درکلاسهای مجازی، پشتیبانی نامناسب سامانه آموزش مجازی، نبود محتوای آموزشی مناسب و وجود مشکلات سخت افزاری مانند سرعت اینترنت، قطعی شبکه و دسترسی به کامپیوتر و تبلت شخصی اشاره کرد.

در زمینه دروس عملی و کارگاهی این چالش جدی تر بوده و در برخی موارد ارائه این دروس به صورت غیرحضوری امکان پذیر نمی­باشد. دانشگاهها و موسسات برای مقابله با این چالش، غالبا از ترکیبی از روشهای زیر استفاده نموده اند.

الف) ارائه آزمایشگاه­ها بصورت مجازی توسط نرم افزارهای شبیه ساز

ب) انجام آزمایش توسط مدرس در محل آزمایشگاه و قرار دادن ویدیوی ضبط شده آن در اختیار دانشجویان

ج) در برخی موارد، برگزاری کارگاه های با جمعیت کم و رعایت پروتکل های بهداشتی

پژوهش: پژوهشهای میدانی و آزمایشگاهی تا حد زیادی دستخوش تغییرات شده است. بعضی متوقف شده و بعضی به کندی پیش می روند. مهمترین چالش این بخش را می­توان تحقق منابع مالی مورد نیاز عنوان نمود.

ارزیابی: امتحانات و نظامهای ارزیابی دانشگاهی، همگی دستخوش تغییرات شده اند. مهم ترین مسئله در این زمینه یافتن شیوه های جایگزین ارزیابی و یا اتخاذ تصمیمات صحیح با کمترین میزان آسیب است.

منابع و مراجع:

[1] همایش ملی تبادل تجربیات دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در اجرای آموزش الکترونیکی در بحران کووید۱۹، 23-21 مرداد 1399 دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

[2] آموزش عالی در دوران 19COVID بررسی اجمالی اقدامات و تصمیمات دانشگاههای مختلف جهان در مواجهه با پاندمی کرونا (COVID-19) مرکز همکاریهای علمی بین المللی دانشگاه صنعتی اصفهان